Project info

Thema en Relevantie

De mogelijkheid om met ICT om te gaan is een steeds belangrijkere voorwaarde geworden voor burgers om deel te nemen aan de digitale samenleving. Overheden verwachten steeds vaker dat mensen online communiceren, bijvoorbeeld voor het aanvragen van huurtoeslag, het verlengen van hun identiteitsbewijs of het aanvragen van een werkloosheidsuitkering. Een geschatte 2,5 miljoen Nederlanders hebben echter een gebrek aan digitale geletterdheid en lopen daarmee het risico te worden uitgesloten. Bovendien is deze groep moeilijk te bereiken via formeel onderwijs. Om een inclusieve samenleving tot stand te brengen waarin iedereen kan participeren, hebben mensen ICT-vaardigheden nodig, maar ook het vermogen om informatie te evalueren, online te communiceren en de implicaties van (hun) online gedrag te begrijpen.

Om hierin verandering te brengen, hebben de Koninklijke Bibliotheek en acht overheidsorganisaties (“Manifestgroep”) het programma “Digitale inclusie, ondersteuning van kwetsbare doelgroepen” (2019) geïnitieerd. Vijftien kopgroepbibliotheken maken burgers zelfredzaam door inloopspreekuren te organiseren en hen door te verwijzen naar cursussen. Momenteel nemen echter maar weinig van deze bezoekers deel aan deze cursussen, waarmee zij de nodige vaardigheden zouden kunnen ontwikkelen om in de toekomst zelfstandig gebruik te maken van e-overheidsdiensten. Dit belemmert hun participatie in de digitale samenleving.

Doel

De kennis die dit onderzoek oplevert, verdiept het inzicht in hoe de digitale geletterdheid onder volwassenen kan worden vergroot en hoe de drempels voor deelname aan niet-formele educatie verlaagd kunnen worden. Daarnaast informeert het overheden en bibliotheken hoe zij het bereik van hun digitale geletterdheidsprogramma’s kunnen vergroten.

Onderzoeksvragen

Concreet wordt onderzocht:
1. Wat verwachten digitaal laaggeletterden van digitale geletterdheidsprogramma’s?
2. Welke barrières verhinderen participatie in deze activiteiten?
3. Hoe kan de bibliotheek participatie in deze programma’s vergroten?

Methode

In oktober en begin november 2020 zijn er wekelijks etnografische observaties uitgevoerd tijdens de inloopuren van het nieuwe Digital Inclusie programma. Deze vonden plaats bij drie bibliotheken in een grote, middelgrote en kleine stad in Nederland: Rotterdam, Venlo en Stadskanaal. In combinatie met deze observaties zijn er semi-gestructureerde diepte-interviews met bibliotheekmedewerkers en digitaal laaggeletterde burgers van verschillende leeftijden, geslacht en etnische achtergronden afgenomen.